Evenals bij verenigingen van andere sporten en activiteiten geldt bij het schaken een gedragscode. Een groot deel is al vastgelegd in de FIDE-regels voor het Schaakspel, artikel 11 (Gedrag van de spelers) en 12 (De taak van de arbiter). Men wordt verondersteld om de strekking van deze artikels te kennen.
De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) kent ook enkele andere reglementen, namelijk het tuchtreglement, de klachtenregeling, het dopingreglement en gedragsregels resp. tuchtreglement m.b.t. seksuele intimidatie. Iedereen die bij schaakactiviteiten op enige wijze betrokken is, zij het op een vereniging of bij een toernooi, wordt verondersteld van het bestaan van deze reglementen te weten en bij voorkeur de inhoud te kennen. De reglementen zijn te vinden op de website van de KNSB.
Onderstaande gedragscode is opgesteld voor de Haagse Schaakbond (HSB) en heeft betrekking op de omgang van meerderjarigen met minderjarigen, alsmede onderling contact tussen volwassenen onderling waar dit toepasselijk is.
Doel van de gedragscode is bij te dragen aan een veilige omgeving bij activiteiten onder suspiciën van de HSB waarin kinderen en jongeren zich vrij kunnen voelen. Veel grenzen in het contact tussen al dan niet betaalde trainers en vrijwilligers enerzijds en minderjarige leden van de vereniging anderzijds zijn niet (altijd) eenduidig. Dit hangt af van de situatie en het kind. Er is wel één heel duidelijke grens en dat is de grens dat seksueel grensoverschrijdend gedrag absoluut ontoelaatbaar is.
Onder seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt verstaan elke vorm van seksueel gedrag of seksuele toenadering, in verbale, non-verbale of fysieke zin, die door de persoon die het ondergaat als ongewenst of gedwongen wordt ervaren; en/of plaatsvindt binnen een ongelijke machtsverhouding (volwassene-kind, trainer-pupil, leiding-jeugdlid, e.d.); en/of andere handelingen of gedragingen (binnen deze context) die strafbaar zijn volgens het Wetboek van Strafrecht.
De gedragscode is gericht op regels die bijdragen aan een open, transparante en veilige omgeving voor kinderen èn vrijwilligers. Wanneer men als trainer of vrijwilliger activiteiten verricht, wordt men verondersteld deze gedragscode te onderschrijven. Hiermee verklaart men de gedragscode te kennen en volgens de gedragscode te zullen handelen.
Vrijwilligers (bestuurders, arbiters, trainers/begeleiders, en spelers) dienen de volgende regels te volgen:
• Draagt bij aan een omgeving en een sfeer waarbinnen alle minderjarigen zich veilig en gerespecteerd voelen;
• Onthoud zich ervan leden te bejegenen op een wijze die minderjarige leden in hun waardigheid aantasten;
• Onthoud zich van elke vorm van seksuele benadering en misbruik ten opzichte van minderjarige leden;
• Zal (tijdens trainingen, toernooien, reizen, kamp en dergelijke) met respect omgaan met minderjarigen;
• Heeft de plicht minderjarigen naar vermogen te beschermen tegen vormen van ongelijkwaardige behandeling en seksueel grensoverschrijdend gedrag en zal er actief op toezien dat de gedragscode door iedereen die bij de minderjarigen is betrokken, wordt nageleefd.
• Probeert zo veel mogelijk situaties te vermijden waarin één volwassene zich met één kind samen in één ruimte bevindt. Indien dit onvermijdbaar is, zorg ervoor dat dit met open deuren gebeurt. Probeer zo veel mogelijk ouders/verzorgers van een dergelijke situatie op de hoogte te brengen. Ouders/verzorgers hebben altijd het recht in een dergelijke situatie de ruimte binnen te gaan;
• Indien gedrag gesignaleerd wordt dat niet in overeenstemming is met deze gedragscode dient men hiervan melding maken bij de daarvoor door het bestuur/organisatie aangewezen contactpersoon;
• In gevallen waar de gedragscode niet (direct) voorziet, dient daarover in contact getreden te moeten worden met de door het bestuur/organisatie aangewezen contactpersoon.
Voor functionarissen van bestuur of (toernooi-)organisaties geldt in alle gevallen dat men integer dient op te treden. Elke schijn van partijdigheid of omkoperij dient vermeden te worden. Voorts dient men zich te onthouden van uitingen van geweld, fysiek of verbaal.
In geval van vermoeden van overschrijding hiervan dient men dit te melden bij bestuur of (toernooi-)organisatie.